Lojistik Terimler Sözlüğü
A |
A.I.D “Agency for International Developement”için kısaltma.ABD Uluslar arası Kalkınma Ajansı. ABD hükümetinin özellikle savaş,iç savaş,salgın hastalık,kıtlık v.b.gibi olağanüstü olaylardan zarar gören ülkelere yaptığı yardımları düzenleyen kuruluş. A.T.A “American Truckers Association”için kısaltma.Amerika Kamyoncular Birliği. AAR “Against All Risks”için kısaltma.Sigorta poliçelerinde “Bütün Riskler Dahil”maddesi için kullanılır. A.A.R “Association of American Railroads”için kullanılan kısaltma.Amerika Kıtası Demiryolu Birliği. ABAFT Gemiler için kıça doğru,kıç tarafta,kıç tarafında.Geminin kıçı ile ortası arasında bir yer. ABANDON Yükleyici yada alıcının mallarını bırakması,tek etmesi. ABATEMENT Mala zarar gelmesi ya da tarife üzerinde fiyatlandırma halinde fatura üzerinden izin verilen indirim. ABI “Automated Broker Interface”için kısaltma.ABD Gümrüğü’nde acentelerin ithalat işlemlerini gerçekleştirebildiği EDI sistemi. ABOARD Yükün taşıma vasıtasının üstüne konması,yükün vasıta üstünde olması. ABSORPTION Bir taşıyıcının başka bir taşıyıcının masraflarını yükleyiciye/göndericiye aksettirmeden üstlenmesi. ACCEPTANCE Keşidenin/ödemeyi yapacak olanın kabul ettiği ve vadesi geldiğinde koşulsuz olarak ödemekle yükümlü olduğu vadeli draft veya ödeme çeki.Kabaca,belirlenen şartlarda malın satın alınması anlaşmasıdır. ACCESSORIAL CHARGES Taşıma kaplarının kirası,döviz kuru ve teslim masrafları gibi temel tarifeye eklenen masraflar. ACQUIESCENCE Bir konşimento gönderici/yükleyici tarafından protesto edilmeden kabul edilir veya imzalanırsa,gönderici sessiz kalarak anlaşma şartlarını kabul etmiş sayılacağına dair ifade. ACQUITTANCE Yük üzerindeki iddialardan vazgeçtiğini gösterir belge. A.C.S. “Automated Commercial Systems”için kısaltma.ABD Gümrüklerinin EDI BILGE sistemi. ACT OF GOD Doğal afet. AD VALOREM Daha çok vergi sistemlerinde kullanılan”Değere Göre” anlamına gelen Latince terim. ADMINISTRATIVE LAW JUDGE ABD’de “İdari Yargıç” ADMIRALITY ABD’de “Bahriye Mahkemesi”.İngiltere’de Deniz Kuvvetleri Kumandanlığı. ADVANCE 1.Peşin avans 2.Daha önce rezervasyonu yapılmış kısa süre içinde hareket edecek olan gemiyi taşımak. ADVANCED CHARGES Nihai olarak gönderici/yükleyici veya alıcı/konsiyeden tahsil edilecek olan ve bir taşıyıcıdan diğerine aktarılan taşımacılık ücreti. ADVENTURE Göndericinin/yükleyicinin tüm riskleri üzerine aldığı yükleme. ADVICE OF SHIPMENT Yükleme talimatı.Yerli ya da yabancı alıcının yükün ambalajlanması,rota tayini vb. konulara ilişkin gönderdiği not. Faturanın bir kopyası ve istenildiği takdirde konşimentonun bir kopyası bu talimata eklenir. ADVISING BANK Ticari bir işte tacirin nam ve hesabına kredi ilişkisini başlatan banka. AFFREIGHTMENT, CONTRACT OF Yük yeri rezervasyon kontratı.Bir denizyolu taşıyıcısının bir ihracatçı veya ithalatçıya belirli zamanda belirli tarifede gemisinde kargo yeri sağlama garantisi veren kontrat. AFT Gemi,uçak gibi araçların arka kısmı. AGENCY TARIFF Acente Tarifesi.Bir acentenin birçok taşıyıcı adına yayınladığı tarife. AGENT Acente.Bir sözleşme veya vekalete dayanarak başkası ya da bir firma adına sözleşme düzenlemeye ve hareket etmeye yetki almış kişi yada kurum. AGGREGATE SHIPMENT Farklı satıcılardan tek bir alıcı/konsiyeye gönderilecek yükün bir araya getirilip konsolide edilerek tek bir yük halinde taşınması. AGREED WEIHGT Taşıyıcı ile gönderici arasında yükün mutabık kalınan ağırlık yada tonajı. AIRWAY BILL Hava Konşimentosu.Gönderici ile hava taşıyıcı arasında ciro edilemez formda hazırlanan taşıma senedi. ALL IN Her şey dahil fiyat.Çıkıştan varışa tüm masrafları kapsayan anlaşma. ALONGSIDE Geminin yan tarafı,borda.”Alongside” kayıtlı şekilde teslim edilen mallar limanda yüklemeye uygun biçimde bordaya konur. ALTERNATIVE RATES Alternatif navlunlar. AMBIENT TEMPERATURE Çevre ısısı.Bir konteynır için çevre ısısı atmosfer sıcaklığıdır. AMERICAN BUREAU OF SHIPPING Amerikan Denizcilik Bürosu.Amerikan gemilerinin seyrüsefere uygunluğunu tescil eden kuruluş. AMS “Automated Manifest System” için kısaltma.ABD Gümrüğü’nün “Otomatik Özet Beyan Sistemi”. ANTI-DUMPING DUTY Anti-damping vergisi.İthal malların satışını özendirmemek ve bu malların yerli mallara ikame edilmesini teşvik etmek için konulan vergi. ANY QUANTITY (A.Q.) Belirlenen navlunun,mal miktarına bağlı olmadan uygulanacağını belirten ifade. APPARENT GOOD ORDER Harici muayenede malın zarar görmediğinin tespiti. APPRAISEMENT Eşyanın gümrük kıymetinin tespiti.Gümrük yetkilileri tarafından ithal edilen malın vergilendirilecek değerinin belirlenmesi. APPRAISER’S STORES İthal edilen malların gümrük kıymetinin tespiti için numunelerin alındığı,incelendiği,ölçüldüğü gümrük deposu. ARBITRARY Sabit fiyatın üstüne keyfi,ihtiyari fiyat koymak. ARRIVAL NOTICE Varış İhbarnamesi.Taşıyıcı tarafından malın konşimentoda belirtilen noktaya ulaştığında alıcı/konsiyeye veya acentesine gönderdiği nota. ASC X12 “American Standards Committee x12” için kısaltma.Amerikan Standartları Komitesi.ABD’de elektronik veri değişimi standartlarını belirlemekle yükümlü kuruluş. ASSIGNMENT Konşimento yada kıymetli evrakı tahsis etme.Mülkiyet veya sair bir hak tesisi için kıymetli evrakın devri.Emre yazılı senetlerde (konşimentolarda) ciro;nama yazılı senetlerde yazılı bir devir beyanı. ASTERN Tornistan. ATA CARNET ATA KARNESİ.Fransızca “Admission Temporaire” ve İngilizce “Temporary Admission” ifadelerinin birleştirilmesiyle oluşturulan terim.Fuar,sergi,ticari numune ve profesyonel ekipmanın sistemi kabul eden ülke topraklarını belirli bir süre için gümrüksüz giriş çıkışını sağlayan,ilgili ticaret odaları tarafından düzenlenen belge. ATDNSHINC “Any Time,Daytime;Night,Sundays and Holidays Included” için kısaltma.Her zaman;gece,gündüz,pazarları ve tatiller dahil. ATWARTSHIPS Geminin enine çapraz yönü. AVOIRDUPOIS POUNDS 0.4535924277 kilogram eşitinde yük ağırlık birimi. AWWL “Always Within Institute Warranties Limits” için kısaltma. “Her zaman Garanti Limitleri İçinde” anlamında sigortacılık deyimi. |
B |
B/L “Bill of Lading” için kısaltma.Konşimento.Konşimentolar,üzerinde yazılı şartlara paralel olarak; “Negotiable/Straight (Non-Negociable)”,”Clean/Dirty (Unclean)”, “Master/House”, “Services/Express”, “Received/Open/Shipped” gibi adlandırmalara sahip olabilmektedir. Konşimento çeşitleri : 1.”Ocean/Marine B/L”: Limandan limana yapılan taşımayı içeren konşimentodur ve taşıyıcı,kaptan veya acente tarafından imzalanır.Kara,demiryolu vb. iç taşımaları içermez. 2. “Combined B/L” : Kargonun kara,deniz ve hava kombinasyonları ile taşınması söz konusu olduğunda tanzim edilen konşimento çeşididir. 3. “Through B/L” : Kargonun birden fazla deniz aracı ile taşınması söz konusu olduğunda düzenlenen konşimentodur. BACK HAUL Geri dönüş.Geri dönüş yükü. BAF “Bunker Adjusment Factor” için kısaltma.Akaryakıt Ayarlama Faktörü.Deniz hat işletmecilerini dalgalanan akaryakıt fiyatlarından korumak için kullanılır.”FAF-Fuel Adjusment Factor” olarak da geçer. BALLOON FREIGHT Hafif ve hacimli yük. BANK GUARANTIEE Banka garantisi.Bankanın taşıyıcıya orijinal konşimentonun kaybolması ya da yanlış yere gitmesi halinde verdiği garanti. BARGE CARRIERS Mavna taşıyıcısı.Mavnalı taşımak için tasarlanan gemi. BARRATRY Gemi kaptanı veya diğer gemi yönetiminin,gemi sahibinin rızası ve amaçları dışında gerçekleştirdikleri yasadışı davranışlar veya yolsuzluklar için kullanılan terim.Zarara yol açacak ihmal ve diğer yolsuzluklar da bu kapsama girer. BARREL (BBL) Varil.60 ‘F’de 42 galon sıvıyı taşıyabilen kap. BASE RATE Ana navlun.Ek masrafları haricindeki temel tarifede belirlenen taşımacılık ücreti. BB 1.”Ballast Bonus” için kısaltma.Geminin bir önceki seferindeki tahliye limanı ile bir sonraki seferindeki yükleme limanı arasında ana navlun hesabında önemsiz görülmeyecek kadar bir boş gidiş mesafesi ve maliyeti olması halinde,bu boş gidiş maliyetini karşılamak için alınan ücrettir. 2.”Bare Boat” için kısaltma.Çıplak gemi kiralama. 3.”Bar-Bound” için kısaltma.Tahıl ticaretinde “River Plate” sağlık koşulu. BCO “Beneficial Cargo Owner” için kısaltma.Yararlanan yük sahibi.Varış yerinde malı teslim alan,malın taşınmasında üçüncü kişi olarak hareket etmeyen ve kayıtlarda ithalatçı olarak belirtilen kişi. BEAM Geminin genişliği. BELT LINE Ticari bölgede hizmet veren değişimli ray sistemi. BENEFICIARY Lehdar.Ödeme almaya yetkili kılınan şahıs veya firma. BERTH TERMS Yükleme ve boşaltma şartı.Geminin yükleme aldığı rıhtımdan boşaltma yapacağı rıhtıma kadar masrafları kapsayan şartlar.”Yanaşma Şartı” olarak da geçer. BILETERAL Karşılıklı.Tarafların karşılıklı rızasını gösteren kontrat terimi. BILL OF EXCHANGE Senet,poliçe,konşimento gibi ödeme araçları. BILL OF LADING Konşimento.Mal,hammadde ve eşyanın taşınmasında kullanılan çok yönlü kullanımı olan temel ve kıymetli evrak.Konşimento navlunu,taşınan malların özelliklerini,rotayı ve yük üzerindeki mülkiyet hakkı olan tarafları belirler. BILL OF SALE Yükün mülkiyetini bir ödeme veya borçlanma karşılığında devreden vesika. BILL OF PARTY Hizmet karşılığında ödeme yapmakla mükellef kılınan müşteri. BILLED WEIGHT Faturalandırılmış ağırlık.Konşimentoda belirtilen yükün ağırlığı. BLANKET BOND Birkaç kişi,mal ve eşyayı kapsayan tahvil. BLANKET RATE Tek bir yüklemedeki değişik mal kalemlerine uygulanabilir taşıma ücreti/tarifesi. BLANKET WAYBILL Birden fazla seferle taşınan yük için düzenlenen konşimento. BLIND SHIPMENT Konşimentoda alıcısı veya gönderici belirtilmeden yapılan yükleme. BLOCK STOWAGE İstem dışı oynamaları önleyecek biçimde yapılan yük istifi BLOCKED TRAINS Blok tren.Farklı istasyonlarda durup vagon eklenip çıkartılmadan,tek bir varış noktasına çok sayıda vagonu taşıyan yük treni. BLOCKING OR BRACING Yüklerin sabitlenmesi için yanlarına konan ağaç yada metal destekler. BLS (BALES) Balya. BOARD Borda.Araca erişim sağlama. BOARD FEET 12 inç genişliğinde 1 feet uzunluğunda yük ölçüsü. BOBTAIL Treylersiz bir çekicinin karayolunda seyretmesi. BOGIE Konteynerin altına monte edilen tekerlek sistemi. BOLSTER Şasiye monte edilen Konteynerin güvenliğini sağlayan parça. BOND PORT Giriş gümrük limanı. BONDED FREIGHT Gümrüklü yük. BONDED WAREHOUSE Gümrüklü depo.Gümrük yetkilileri tarafından gümrük işlemlerinin tamamlanıncaya kadar malın depolanmasına izin verdiği antrepo. BOOKING Rezervasyon. BOOKING NUMBER Rezervasyon numarası. BOTTOM SIDE RAILS Konteynerin tabanındaki uzunluksal yapı elemanları. BOTTOM-AIR DELIVERY Sıcaklık kontrollü konteynerde hava sirkülasyonunu sağlayan düzenek. BOW Geminin önü. BOXCAR Kapalı demiryolu yük aracı. BREAK BULK Dökme yük. BRIDGE POINT Ön taşıma noktası.Bir limandan başka limana taşınan yükün toplandığı kara noktası. BRIDGE PORT Ön taşıma limanı.Bir gemiyle taşınan yükün toplanarak konteynere yüklendiği ve yeniden taşınmak üzere başka bir limana aktarıldığı liman. BROKEN STOWAGE Yüklenen kargonun cins ve özelliğinden ya da yerleştirilmesindeki planlama hatasından dolayı kullanılamayan alan. BROKER Komisyoncu.Bir yükü taşımaya hazırlanan ve yükün taşınmasından bir komisyon elde eden kişi. BROKERAGE Komisyonculuk. BULK CARGO Dökme yük.Maden cevheri,kömür,kum vb. gibi,paketlenmemiş veya konteynere konmamış,üzeri işaretlenmemiş yük. BULK CARRIERS Dökme yük taşıyıcısı.Hububat,gübre,maden filizi ve petrol gibi dökme malları taşımak için inşa edilmiş bütün gemiler. BULK-FREIGHT CONTANIER Dökme yükler için bir boşaltma kapağı olarak olan konteyner. BULKHEAD Ayraç. Konteyner,vagon vb. taşıma kaplarında malların birbirinden ayrı taşınmasına yarayan separatör. BULL RINGS Taşınan malı sağlamlaştırmak ve kaymasının engellemek için konteynerin tabanına yerleştirilen parçalar. BUNKER CHARGE Yakıt ayarlama faktörü. bkz.BAF BUNKERS Gemi yakıtı. |
C |
C&F “Cost and Freight” için kısaltma.Kargo satış terimi olarak “Navlun ve Maliyet”. Satıcının malın maliyetini ve varış limanına kadar taşıma masraflarını üstlendiği satış türü.INCOTERMS terimlerini belirleyen Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) 1 Temmuz 1990 tarihinde bu satış terimini “CFR” olarak değiştirmiştir. CABOTAGE Kabotaj.Aynı ülkenin limanları arasındaki deniz ve suyolu taşımacılığına verilen ad.Türkiye dahil birçok ülke kıyı taşımacılığını belli bayraklı gemiler tarafında yürütülmesi için kanuni kısıtlamalara gitmiştir. CAF “Currency Adjustment Factor” için kısaltma.Döviz ayarlama faktörü.Deniz hat işletmecilerini dalgalanan akaryakıt fiyatlarından korumak için kullanılır. CAPTAIN’S PROTEST Kötü hava veya benzeri koşullar nedeniyle kaptan tarafından tutulan zabıt.İlk limanda tescil ettirilir.Genellikle yolculuk sırasında kargonun uğradığı zararlardan ötürü gemi sahibi veya işletmecisini sorumluluktan korumak için düzenlenir.”Sea Protest” olarak da bilinir. CAR POOLING Taşıyıcının ve taşıtıcının merkezi bir otorite aracılığıyla özel kişilere ait kara/demiryolu taşıma aracını kullanması. CAR SEAL Araç mührü.Konteyner,vagon vb. taşıma kaplarının kapılarına konulan metal veya kuşun mühür.Mühür genellikle kayıt için numaralandırılır. CARFLOAT Limanlarda yük aktarımı için kullanılan raylı sistem. CARGO Yük. CARGO MANIFEST Yük Manifestosu/Özet Beyanı.Belirli bir seferde taşınan yükün göndericisi ve alıcısı ile eşyanın cinsi ve miktarını gösteren liste. CARGO NOS “Cargo Not Otherwise Specified” için kısaltma.Yük taşıma tarifelerinde belirtilen mal kalemleri arasında belirtilmeyen yükler için uygulanabilir tarife ücreti. CARGO PREFERENCE Ülke araçlarıyla taşınması gereken yük.Genellikle kamuya ait mallar bu kapsama girer. CARGO TONNAGE Yük tonajı.Malın tarifeye tabi tutulan ağırlığı. CARLOAD RATE Araç yükü fiyatı. CARNET Karne.Bir malın uluslar arası sınırları geçmesi için gümrük tarafından düzenlenen evrak. CARRIER Taşıyıcı.Bir taşıma kontratı gereği taşımanın kara,hava,deniz,demiryolu,iç suyolu veya kombine olarak gerçekleştirilmesi sorumluluğunu üstlenen kişi yada kuruluş. CARRIER CERTIFICATE Taşıyıcı Sertifikası.Gümrüklerden malı çekmek için gümrük yetkilileri tarafından taşıyıcıdan istenen vesika. CARTAGE İç taşıma.Aynı ülkenin şehirleri arasında yapılan karayolu veya demiryolu taşıması. CARTMENT Gümrüklü taşıma evrakı.Aynı gümrüğün yetki sahasıda gümrük kontrolünde bir yerden (gümrüklü antrepodan) bir diğerine taşıma yapmak için verilen belge. CASH AGAINST DOCUMENT’S(CAD) Evrak karşılığı ödeme.Alıcının satıcı adına hareket eden acenteye mal evrakını teslimine karşılık yaptığı nakit ödeme. CASH IN ADVANCE (CIA) Ön ödeme.Alıcının satıcıya malın yüklenmesi için yaptığı ön ödeme.Genellikle sipariş üzerine yapılan makine ve aksamı için bu yola başvurulur. CASH WITH ORDER (CWO) Sipariş verildiğinde ödeme. CBM “Cubic Meter” için kısaltma.CM olarak da kısaltılır.Metreküp. CE (CONSUMPTION ENTRY) ABD’ye ithal edilen malların deklarasyonu için kullanılan evrak. CELLS Hücre sistemi.Konteyner gemilerinde konteynerlerin üst üste konduğu istiflenme biçimi. CENTER OF GRAVITY Taşıma araçların yada konteynerin ağırlık merkezi. CERTIFICATE Şahadetname,sertifika.Gümrük veya diğer sorumlu kurumun taşıyıcıya tanıdığı izni gösteren belge. CERTIFICATE OF ORIGIN Menşe şahadetnamesi.Uluslararası ticarette malın çıkış ülkesini gösteren belge. CFR “Cost and Freight” için kısaltma.Mal bedeli ve navlun.Varış limanı olarak belirtilmek suretiyle malın belirtilen varış limanına kadar taşınması için gerekli olan masrafları ve navlun ücretini satıcının ödemesi demektir.Ancak,bu satış şeklinde malın kaybolma ya da zedelenme riski ve buna bağlı olarak meydana gelen tüm masraflar,mallar yükleme limanından geminin bordasına geçtikten sonra satıcıdan alıcıya geçer.CFR terimi,malların ihraç işlemlerinin satıcı tarafından yapılmasını gerektirir. CFS “Container Freight Station” için kısaltma.Konteyner nakil istasyonu.Konteyner yüklerinin boşaltılıp yeniden yüklendiği yer.Genellikle eksik konteyner yüklerinin tamamlandığı,aynı alıcı/konsiyeye gidecek yüklerin konsolidasyonun yapıldığı yer. CHARTER PARTY Gemi kira kontratı.Sözleşmenin süresi,navlun ücreti ve seferde uğranılacak limanlar gibi bilgileri düzenler. CHASSIS Şasi.Hareket halinde konteyneri güvenlik altına alan tekerlekli ve konteyner kilitli düzenek. CHOCK Yükün devrilmesini engelleyen metal ya da ağaç konstrüksiyon. CI “Cost and Insurance” için kısaltma.”Maliyet ve sigorta”. Malın maliyetini,deniz sigortasını ve navlun dışındaki tüm taşıma ücretlerini kapsayan satış anlaşması. CIF “Cost,Insurance and Freight” için kısaltma.Bu satış türünde satıcı CFR terimindeki yükümlülüklere aynen sahiptir ama aynı zamanda taşıma boyunca malların kaybolması ya da zedelenmesi riskine karşı denizcilik sigortası sağlama zorunluluğu vardır.Satıcı,sigorta kontratı yapar ve primini öder.CIF,satıcı tarafından ihraç çıkış işlemlerinin yapılmasını gerektirir. CIF&C “Cost,Insurance,Freight & Commission” için kısaltma.”Maliyet,sigorta,navlun ve komisyon”. Satıcının malın maliyeti,navlun ücreti ve taşıma sigortasının yanı sıra komisyonları da karşıladığı satış anlaşmasıdır. CIF&E “Cost,Insurance,Freight & Exchange” için kısaltma.”Maliyet,sigorta,navlun ve kambiyo”. Satıcının malın maliyeti,navlun ücreti ve taşıma sigortasının yanı sıra kambiyo masraflarını da üstlendiği satış anlaşmasıdır. CIFCI “Cost,Insurance,Freight,Collection And Interest” için kısaltma.”Maliyet,sigorta,navlun,teslimat ve faiz”. Satıcının malın maliyeti,navlun ücreti ve taşıma sigortasının yanı sıra teslimat ve faiz giderlerini de üstlendiği satış anlaşmasıdır. CIP “Carriage and Insurance Paid to” için kısaltma.Satıcının CPT altında aynı yükümlülüklere sahip olduğu anlamına gelen satış terimidir.Ancak bunlara ek olarak malların taşınma riskine karşı alıcıya yük sigortası sağlamasını gerektirir.Satıcı sigorta kontratı yapar ve primini öder.Satıcı ayrıca alıcıya CIP teriminde sadece en düşük seviyede sigorta kapsamını sağlamakla yükümlüdür.CIP;satıcı tarafından ihraç çıkışlı işlemlerinin yapılmasını gerektirir. CKD “Completely Knocked Down” için kısaltma.Özel bir taşımaya tabi tutulacak tipteki araç,ekipman ve cihazların parçalarına ayrılarak taşınması. CL “Carload” ve “Containerload” için kısaltma.Konteyner yükü. CLAIM Taşıma sırasında zarar gören veya eksik çıkan malların ödenmesi için taşıyıcıya yapılan tazminat talebi. CLASSIFICATION Sınıflandırma.Bir konşimentoda ayrıntılı olarak belirtilen mal kalemlerini ortaya koyan gümrük veya başka yetkili kurumlar tarafından geliştirilen listeler. CLASSIFICATION RATING Sınıflandırma altına alınmış mal kalemlerine uygulanabilecek fiyatlandırma. CLASSIFICATION YARD Yük treni katarının oluşturulduğu alan. CLAYTON ACT ABD’nin 1914 tarihli fiyat ayrıcılığını yasadışı kılan anti-tekel yasası. CLEAN BILL OF LADING Taşıyıcı tarafından düzenlenen ve malın taşıyıcı tarafından teslim aldığında zarar görmemiş ve eksiksiz olduğunu gösteren konşimento.Aksi bir durum belirtilmediği sürece konşimento “cleaned” yani “temiz” olarak kabul edilir. CLEANING IN TRANSIT Malın çıkış ile varış noktaları arasında bir yerde durdurularak temizlenmesi,ayıklanması ve/veya yeniden ambalajlanması. CLEARANCE 1.Gümrükleme 2.Aracın köprü veya tünel gibi geçiş limitli yerlerden rahatlıkla geçebilecek şekilde yüklenmesi. CLEAT Yükün dayanıklılığını arttırmak için içine monte edilen demir yada ahşap şeritler. CLECAT Avrupa Forwarder,Gümrük Acenteleri ve Lojistik Birliği.1958 yılında kurulmuş,Avrupa ülkelerinde freight forwarder,gümrük acenteliği ve lojistik firmalarını temsil eden dernek ve federasyonların üyesi bulunduğu,AB Komisyonu nezdinde danışmanlık statüsüne sahip taşımacılık organizasyonu. CLIP-ON İzole edilmiş konteynere takılabilen soğutma ekipmanı. COASTWISE Sahil boyunca yapılan deniz taşımacılığı. COD “Collect (cash) on Delivery” için kısaltma.Teslimde ödemeli satış şekli. COFC “Container On Flat Car” için kısaltma.Demiryolu taşımacılığında “Düz vagonla taşınan konteyner” anlamında kullanılan kısaltma. COGSA “Carriage of Goods by Sea Act” için kısaltma.ABD’de denizyolu taşımacılığında taşıyıcının konşimentodan doğan sorumluluklarını düzenleyen 1936 tarihli kanun. COLLECTING BANK Havale edilen banka.Satıcının bankasının acentesi konumunda olan ve mal ve konşimento üzerinde hiçbir sorumluluk üstlenmeyen banka. COLLECTION Satıcı tarafından kesilen,genellikle diğer taşıma evrakının eklendiği,ödemenin şekli için talimatları içeren çek/draft. COMBINATION EXPORT MANAGER Birbirinin rakibi olmayan birden fazla üreticinin malını ihraç eden firma. COMBINATION PASSENGER AND CARGO SHIPS Kombine yolcu ve kargo gemisi.13 veya daha fazla yolcu kapasiteli gemilerdir. COMBINATION RATE 2 ya da daha fazla faktörden oluşan oran,ücret. COMMERCIAL INVOICE Ticari fatura.İhracatçıyla ithalatçı arasında tüm işlemlerin kaydedildiği,taşınan mal için düzenlenen evraklara temel teşkil eden fatura. COMMODITY Yük.Taşınan mal. COMMODITY RATE Belirli yük kalemleri için uygulanan taşıma ücretini gösteren basılı tarife. COMMON CARRIER Taşıyıcı,nakliyeci.Basılı tarifeler üzerinden mal taşımacılığı yapan kişi ya da firma. COMMON LAW Örf ve adete dayanan,yazılı olmayan hukuk. CONCEALED DAMAGE Gizli hasar.İlk tetkikinde veya malın ambalajı açılmadan fark edilemeyecek hasar. CONFERENCE Aynı rotada hizmet veren armatör ve gemi sahiplerinin kurduğu ortak kural ve tarifeleri bulunan birlik. CONFIRMED LETTER OF CREDIT Teyitli kredi mektubu,Akreditif.Yabancı banka tarafından düzenlenen,yerel banka tarafından onaylanan kredi mektubu.Teyitli kredi mektubuna sahip ihracatçı,yabancı alıcı veya bankasının kusuru bulunsa bile ödeme alma garantisine sahiptir. CONFIRMING BANK Onaylayan/keşideci banka.Bir başka bankanın kredi mektubunu teyit eden ve kredi mektubunda belirtilen evrakın tesliminde ödeme yapmayı kabul eden banka. CONNECTING CARRIER İki taşıyıcı arasında bağlantı kuran taşıyıcı firma. CONSIGNEE Alıcı,konsiye.Taşıma evraklarında,taşınan malları teslim almakla yetkili kılınan kişi yada firma. CONSIGNEE MARK Alıcı sembolü.Tanımlama için paketlerin üzerine konan,genellikle üçgen,daire,kare vb. şekillerle boşaltma limanını belirten harflerin bulunduğu semboller. CONSIGNMENT (1) Taşınmak üzere bir aracının belirttiği yere gönderilen,ancak hala üreticinin hak sahibi olduğu mal. (2) Malı alıcısına/konsinyeye ulaştırmak için yüklemek. CONSIGNOR Konşimentoda malın göndericisi olarak belirtilen kişi. CONSOLIDATION Aynı sevkıyata gidecek farklı kaynaklardan yüklerin birleştirilmesi. CONSOLIDATOR Konsolide eden,konsolidasyon hizmeti veren kişi yada firma. CONSTRUCTION DIFFERENTIAL SUBSIDY Yapım ücret farkı sübvansiyonu. CONSUL Konsolos. CONSULAR DECLERATION Gönderilen ülkenin konsolosu tarafından onaylanan yük detayları. CONSULAR INVOICE Bazı ülkeler tarafından istenen,bir konsolosluk yetkilisi tarafından imzalanan belge.Genellikle malı ithal eden ülkenin gümrüğü tarafından malın değeri,cinsi ve özelliklerinin tespiti için istenir. CONSULAR VISA Gönderilen ülkenin konsolosu tarafından evraklara eklenen imza yada mühür. CONSUMPTION ENTRY (CE) ABD’ye ithal edilen malların deklarasyonu. CONTAINER Konteyner.Çeşitli boy,genişlik ve yükseklikte,soğutmalı,havalandırmalı,üstü açık,dökme yük için vb. tipleri bulunan;gemi,uçak,tren ve kamyonla taşınabilen taşıma kabı. CONTAINER BOOKING Konteyner rezervasyonu.Konteyner taşımacılığı yapan gemi hatlarında konteyner için yer rezervasyonu yaptırmak. CONTAINER LOAD Konteyneri doldurmaya yeterli yük. CONTAINER MANIFEST Konteyner manifestosu.Konteyner içindeki mal ve yükleme bilgilerini içeren evrak. CONTAINER POLL Firmalar arasında konteynerlerin ortak kullanıma açılması sözleşmesi. CONTAINER TERMINAL Konteyner terminali.Dolu veya boş konteynerlerin istifleme,yükleme,boşaltma,tamir ve bakımının yapıldığı kara,deniz,demiryolu bağlantıları bulunan alan. CONTAINER YARD (CY) Konteyner alanı.Yüklü veya boş konteynerlerin elleçlendiği,yüklendiği,boşaltıldığı,depolandığı alan. CONTAINERIZABLE CARGO Konteynerde boşluk bırakmayan ,yer kaybına yol açmayan ekonomik yük. CONTAINERIZATION Değişik taşıma modları için genel veya özel amaçlı kargonun konteynere yüklenmesi. CONTRABAND Yasak kargo. CONTRACT Sözleşme,kontrat.İki yada daha fazla tarafın bir yükümlülüğü belirli bir değerde belirli bir süre içinde yerine getirmek üzerinde vardıkları yasal yazılı anlaşma. CONTRACT CARRIER Sözleşmeli taşıyıcı.Bir sözleşme dahilinde mal yada yolcu taşımacılığı yapan kişi yada kuruluş. CONTROLLED ATMOSPHERE Gazların karışımını kontrol eden bilgisayar kontrollü taşımacılık sistemi. CORNER POSTS Konteynerin köşelerinde bulunan ve konteynerlerin taşıma aracının üzerine yerleştirilmesi veya taşıma aracından alınmasını kolaylaştıran dikey çerçeveler. CORRESPONDANT BANK Muhabir banka.Yurtdışı bankanın işini idare eden yerel banka. COST,INSURANCE AND FREIGHT (CIF) Navlun,sigorta,maliyet. Bkz.CIF COUNTERVAILING DUTY Yerel ihracatı desteklemek için yabancı ithalatçıya uygulanan vergi. CPT “Carriage Paid To” için kısaltma.Taşıma ücreti ödenmiş olarak-varış yeri belirtilmek suretiyle malların gidecek yere taşınması için nakliye ücretinin satıcı tarafından ödenmesi anlamına gelir.Malların taşıyıcıya aktarılmasından sonra mallarla ilgili kaybetme yada zedelenme riski,ayrıca bu teslim işleminden sonra meydana gelebilecek her türlü ek masraf alıcı tarafından ödenir.Eğer malların varış yerine ulaştırılması için başka taşıyıcılar kullanılıyorsa,malların bunlardan ilk taşıyıcıya aktarılmasıyla riskte bu taşımacıya geçer.CPT,satıcı tarafından ihraç çıkış işlemlerinin yapılmasını gerektirir. CROSS MEMBER Konteynerin altına monte edilen,konteyneri sağlamlaştıran çapraz konstrüksiyon. CU “Cubic ” için kısaltma.Metrik sistemde “Küp” ün kısaltması. CUBE OUT Bir konteynerin hacminin yasal ağırlık limitlerinin altında dolması. CUBE FOOT 1,728 inç..büyüklüğündeki hacim ölçüsü.”Ayak Küp” olarak da bilinir. CUSTOMHOUSE Gümrük Ofisi. CUSTOMHOUSE BROKER Gümrük komisyoncusu.Müşterisi adına gümrük işlemlerini gerçekleştirmek için yetkili kılınan yasal aracı. CUSTOMS Gümrük. CUSTOMS BONDED WAREHOUSE Gümrüklü antrepo.Gümrüklenecek malların konulmasına izin verilen depo alanı. CUSTOM ENTRY Gümrük girişi.Tüm ülkelerde ithalatçılardan ülke sınırı dahiline girişine izin verebilecekleri mallar için bir beyanda bulunması ve ithal malın gümrük vergilerini ödemesi istenir.İthalatçı gümrük beyanının taşıyıcının manifestosuyla (özet beyan) aynı olması malın kanunlara uygun biçimde ithal edildiğini gösterir. CUSTOM INVOICE Gümrük faturası.Ticari fatura,menşe şahadetnamesi ve kıymet sertifikasındaki tüm verileri içeren form.Sadece birkaç ülkede istenir ve satıcının ticari faturası işlevini görür. CUSTOM OF THE PORT Liman Teamülü.Malın gönderildiği ülke limanlarındaki taşıma masraflarını etkileyen yerel kurallar ve pratikleri belirtir. CUT-OFF TIME Tren veya geminin kalkışından önce yüklerin terminale son teslim tarihi ve saati. CWT 100 pound biriminde ağırlık ölçüsü. CY Bkz.”Container Yard”. |
D |
D&H “Dangerous & Hazardeous” için kısaltma.Tehlikeli ve taşınması özen ve dikkat isteyen kargo. DAF “Delivered At Frontier” için kısaltma.Varış yeri belirtilmek suretiyle sınırda teslim.Belirtilen yerde malların gümrük çıkış işlemleri tamamlanmış olarak sınırda,ancak bitişik ülkenin gümrük sınırından önceki belirlenen yerde ve noktada teslime hazır hale getirilmesiyle satıcının yükümlülüklerinin sona ermesi anlamına gelmektedir. D.O.T. “Department of Transport” için kısaltma.ABD Ulaştırma (Taşımacılık) Bakanlığı. DDC “Destination Delivery Charge”için kısaltma.Varışta teslim masrafı.Konteyner büyüklüğüne bağlı olarak birçok kargo tarifesine uygulanan masraftır.Bu masraf tali masraf olarak temel deniz navlununa eklenir.Gemiden vinç boşaltmaları,terminal içindeki ağır kamyon taşımaları ve terminal operasyonları için kapı ücreti dahildir. DDP “Delivered Duty Paid” için kısaltma.Malların ithalatçı gümrük resmi ödenmiş olarak teslime varış yeri belirtilmek suretiyle malların ithalatçı ülkede belirlenen yerde hazır bulundurulmasıyla,satıcının teslim yükümlülüğünde yerine getirilmiş olacağını ifade eder.Satıcı malların giriş işlemleri tamamlanmış olarak tesliminde,gümrük resmi dahil olmak üzere vergiler ve öteki ücretlendirmeleriyle birlikte bütün risk ve masrafları üstlenir.EXW satıcı için en az sorumluluk ifade ederken,DDP en fazlasını ifade eder. DDU “Delivered Duty Unpaid” için kısaltma.Gümrük resmi ödenmeden teslim malların ithalatçı ülkede belirlenen yerde hazır bulundurulmasıyla,satıcının teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş olacağını ifade eder.Satıcı,buraya kadar getirilirken malların masraf ve risklerinden (gümrük resmi,vergiler ve diğer ödenebilir ithalat ücretleri dışında) sorumludur.Alıcı,oluşabilecek herhangi artı masrafları ve gümrük çıkış işlemlerinde yetersizlikten dolayı oluşacak riskleri üstlenir. DEADWEIGHT Bir geminin kargo,kuru ve likit yük toplam ton taşıma kapasitesini ifade eder.Geminin deadweight kapasitesi yüklüyken “yük çizgisine “batıncaya kadar aldığı su miktarından boşken aldığı su miktarının ton cinsinden farkı olarak hesaplanır. DEADWEIGHT CARGO Gemi yükleme birimi.40 fit alana istiflenebilen kargonun ton ağırlığını ifade eder. DECONSOLIDATION POINT Dağınık veya konteynere yerleştirilmemiş kargonun teslimat için yeniden yüklendiği yer. DEFICIT WEIGHT Eksik tonaj.Olması gerekenden eksik ağırlık. DELIVERY INSTRUCTIONS Teslim talimatları.Belirtilen adresten malın alınıp dağıtım iskelesine teslim talimatı.Genellikle bu tip talimatlar ihracatçı tarafından kara taşımacılığı operatörüne veya kara taşımacılığını tümleyen demiryolu taşıma operatörüne verilir.”Shipping Deliver Order” (Yükleme Teslim Talimatı) olarak da bilinir. DEMDES “Demurrage/Despatch” için kısaltma.Malın gemiden yüklemenin veya boşaltmasının öngörülenden daha hızlı veya daha yavaş gerçekleştirilmesinde ödenen para. DENSITY Yoğunluk.Beher metreküp veya başka hacim birimi başına yük ağırlığı. DEPOT,CONTAINER Konteyner Deposu.Boş konteynerlerin alınıp bırakıldığı boş alan. DEQ “Delivered Ex Quay,(Duty Paid)” için kısaltma.Rıhtımda teslim.Varış limanı belirtilmelidir.Malların gümrük giriş işlemleri tamamlanmış olarak,ismi geçen uygun rıhtımın üzerindeki limanda,DDU’nun yerine getirilmesi manasına gelir.Satıcının malların teslimine kadar olan gümrük resimlerini,vergilerini ve diğer ücretleri de içeren tüm masraf ve riskleri taşıması gerekir. DES “Delivered Ex Shıp” için kısaltma.Gemide teslim.Varış limanı belirtilmek suretiyle malları gümrük işlemleri tamamlanmadan,gemi üzerinde teslim yükümlülüğünü yerine getirmesidir.Satıcı,belirlenmiş limana gelene kadar geçen sürede mallara gelebilecek riskleri ve masrafları karşılamak zorundadır. DESTINATION Varış yeri,istikamet,destinasyon.Taşıyıcının malı alıcı veya acentesine teslim edeceği yer. DETENTION 1.Verilen müsait zaman dışına taşarak taşıyıcının ekipmanının gecikmesine sebep olan gönderici veya alıcıya verilen para cezasıdır.Demurraj yüke,detention ise ekipmana uygulanır. 2.Aracın ve yükün çeşitli nedenlerle devlet tarafından alıkonulması. DEVANNING Konteynerin yada kargo vanının boşaltılması. DF CAR “Damage-free Car” için kısaltma.Hasara karşı özel ekipmana sahip yük vagonu. DISCREPANCY LETTER OF CREDIT İhtilaflı kredi mektubu/akreditif.Sunulan dökümanlar Kredi Mektubunun gerekliliklerine uygun olmadığı taktirde “ihtilaflı” olarak muamele görür.Bankalar ihtilaflı akreditiflerle muamele gerçekleştiremezler.Durumu alıcı veya satıcıya bildirip talimat beklerler. DISPLACEMENT Geminin ağırlığı.Geminin taşırdığı suyun metreküpünün deniz suyunun ortalama yoğunluğu olan 1,025 ton/m.’e bölünmesiyle hesaplanır. DIVERSION Transit halindeki malın veya tüm geminin rotasındaki değişiklik. DIVISION Taşıyıcının ortak yüklemelerden elde edilen geliri bölüşme uygulaması. DOCK Rıhtım.Kara taşımacılığında bir endüstriyel bölge veya taşıyıcı terminalindeki yükleme ve boşaltma platformu. DOCK RECEIPT Rıhtım irsaliyesi.Malın teslim alındığına dair belge.Çoğunlukla deniz konşimentosunun hazırlanmasında kullanılır. DOCUMENTS AGAINTS ACCEPTANCE (D/A) Alıcının ödemeyi yapması halinde evrakın teslimine ilişkin bankaya verdiği talimattır. DOLLY Konteynerin ön tarafını destekleyen tekerlek seti.Konteyner bir çekiciye bağlı olmadığı zaman kullanılır. DOOR TO DOOR Kapıdan kapıya taşıma.Eşyanın göndericiden alıcıya kadar tüm taşıma işlemlerinin gerçekleştirilmesi.Evden eve nakliye olarak da bilinir. DRAFT Bir tarafın,(drawer-keşideci) bir başka tarafı (drawee-muhatap) yazılı olarak gönderdiği,muhatabın belirli bir tarihte belirli miktarda ödeme yapması yönünde koşulsuz talimatıdır. DRAFT,BANK Bir satıcının alıcıya genellikle bir banka aracılığıyla gönderdiği çek,poliçe ya da senet. DRAFT,CLEAN Hiçbir evrakın ekli olmadığı çek,poliçe yada senet. DRAFT,DATE Kabul tarihine bakılmadan belirli bir tarihte vadesi dolan çek,poliçe ya da senet. DRAFT,DISCOUNTED Bir kredi mektubu altındaki kabul edilmiş ve bir banka tarafından iskontolu olarak satın alınmış vadeli çek,poliçe ya da senet. DRAFT,SIGHT Talep edildiğinde vesaik karşılığı ödenebilen çek,poliçe ya da senet. DRAFT,TIME Vesaik karşılığında veya kabulü rücuundan sonra belirli bir tarihte vadesi dolan çek,poliçe ya da senet. DRAWBAG Bir ithalat harcının kısmi geri ödemesidir.Geri ödemeler genellikle yapılır çünkü mallar harcın tahsil edildiği ülkeden yeniden ihraç edilir. DRAWEE Muhatap.Bir draft’ı düzenleyen kişi ya da firmadır.Bu nedenle ödemeyi alan taraftır. DRAYAGE Ağır yük taşıtı ya da kamyonla yapılan yerel taşımalar için alınan ücret.”Cartage” ile aynı anlamı taşımaktadır. DRSF “Destination Rail Freight Station” için kısaltma.”Varış yeri demiryolu yük taşıma istasyonu”. DRY CARGO Sıvı olmayan kargo.Genellikle ısı kontrolü gerekmez. DRY -BULK CONTAINER Kuru dökme yük konteyneri.Küçük taneli,toz ve katı akışkan malları dökme halinde taşımak için yapılmış konteyner.Özel bir şasi veya platforma sahiptir. DUMPING İndirim,fiyat kırma.Bir malı bir ülkenin ortalama piyasa fiyatının altında ithal etmeye çalışmaktır.Genellikle ihracatçı ülkenin sübvansiyonu vardır. |
E |
E.C.M.C.A. “Eastern Central Motor Carriers Association” için kısaltma.ABD Doğu Yakası Motorlu Taşıyıcılar Birliği. E.W.I.B. “Eastern Weighing and Inspection Bureau” için kısaltma.ABD Doğu Yakası Ağırlık Ölçüm ve Muayene Merkezi. EDGE PROTECTOR Kasa,koli,kutu vb.taşıma kaplarında metal şeritlerin malın ambalajına zarar vermesini engelleyen üçgen şeklinde koruyucu. EDI “Electronic Data Interface” için kısaltma.Elektronik Veri Değişimi (E.V.D.).Bilgisayar sistemleri arasında ticari bilgi akışını güvenli biçimde sağlayan veri değişim sistemi. EDIFACT “United Nations Electronic Data Interchange for Adminstration,Commerce and Transport”için kısaltma.Yönetim,ticaret ve taşımacılık için elektronik bilgi alışverişi standartlarını belirleyen kuruluş.Birleşmiş Milletler tarafından desteklenmiş,geliştirilmiş,Türkiye Gümrüklerinde de uygulanan ticari elektronik ileti sistemi.UN/EDİFACT olarak da bilinmektedir. ELEVATING Tahıl ürünlerinde tahıl asansörleri ile taşınması hizmetine biçilen değer. ELKINS ACT ABD Kongresi’nin 1903 yılında çıkardığı,yapılan muhasebe uygulamalarında belli standartlar getiren ve yanlış uygulamalara ceza sistemi uygulayan kanun. EMBARGO Ambargo.Bir ülkenin belirli bir ülkeden çıkan tüm mallara ya da menşeine bakmadan belirli malın taşınmasına getirilen yasak. EMINENT DOMAIN Kamulaştırma.Devletin kamu yararına özel mülkiyete ait mallara makul bir tazminatla el koyması. EMPTY REPO Boş konteynerin taşınması ve bu taşımaya ilişkin kontrat. ENDORSEMENT Ciro.Çek/bono/konşimento gibi kıymetli evrakın arkasına atılan imza.Ciro,kıymetli evraka konu olan değerin hamiline devredildiğini gösterir. ENTRY Giriş evrakları.İthal edilen malın ülke içi pazarlara girişinden önce gümrük işlemlerinin gerçekleştirilmesi için gümrük tarafından istenen belgeler. EQUALIZATION Yükleyici ya da alıcıya,kargoyu konşimento üzerinde belirlenen noktadan farklı bir yerden teslim almak için verilen resmi izin. EQUIPMENT INTERCHANGE RECEIPT (EIR) Ekipman değişim belgesi.Konteynerin bir taşıyıcıdan diğerine veya bir terminalden diğerine taşınması için istenen evrak. ETA “Estimated Time of Arrival” için kısaltma.Tahmini varış zamanı. ETHYLENE Etilen.Birçok meyve ve sebze tarafından salgılanan,olgunlaşmayı hızlandıran gaz.Bazı ülkeler kullanımına sınırlamalar getirmektedir. EX-“FROM” Satış terimi olarak”Bir yerden”.”Ex” ya da “From” ibaresi malın çıkış noktasındaki satış değerini belirtir.Örn:”ex Factory” malın fabrika çıkış fiyatını belirtir.”Ex Dock” ise malın çıkış limanındaki fiyatını ifade eder. EX DEC “Shipper’s Export Declaration” anlamında bir terim.Göndericinin İhracat Beyannamesi. EXCEPTION İstisnalar.Taşıyıcının kendi terminalinde veya yükleme limanında malı teslim aldığında görünür zarar veya kayıpları konşimento üzerine not etmesi. EXIM BANK “Export-Import Bank” için kısaltma.İthalat ve ihracatı teşvik etmek için kurulan,ihracatçıya kredi garantisi ve verdiği ihracat kredilerine geri ödeme sigortası sağlayan kamu bankası. EXPIRY DATE Vade sonu.Kredi mektubu,çek,bono,akreditif,tarife vb.için son geçerlilik tarihi. EXPORT İhracat,Dışsatım.Belirli bir ülkede üretilmiş,yeniden işlenmiş malların üçüncü ülkelere satılması. EXPORT DECLERATION İhracat Beyannamesi.Malların yabancı sevkinden önce devlet tarafından istenen belge. EXPORT LICENCE İhracat izin belgesi.Sahibine belirtilen malların,belirtilen yöne ihracatı gerçekleşmesine izin veren belge. EXPORT RATE Yerel limandan yabancı ülkeye gönderilen yük için uygulanan fiyat. EXW “Ex Works” için kısaltma.İş yerinde teslim.Satıcı tarafından,satıcının kendi kuruluşunda (fabrika,depo vb.)alıcı için malları hazır hale getirmesiyle satıcının yükümlülüklerinin sona ermesi demektir.Aksi bir hüküm bulunmuyorsa satıcı,malları alıcı tarafından sağlanan araca yüklemek ya da gümrük çıkış işlemlerini yerine getirmek zorunda değildir.Malların satıcının kuruluşundan alınarak istenilen yere götürülmesiyle ilgili bütün masraf ve riskleri alıcıya aittir.Bu terim,satıcı açısından asgari yükümlülük içeren bir nitelik taşır. |
F |
F.D.A. “Food and Drug Administration” için kısaltma.ABD Gıda ve İlaç İdaresi. FACTOR Faktör.Satış alacaklarını hesaplamakta kullanılan oran. FAF “Fuel Adjustement Factor” için kısaltma.Bkz.BAF FAK “Freight All Kinds” için kısaltma.Genel kargo.Farklı alıcıların mallarının karma şekilde bulunduğu tam yüklenmiş konteyneri ifade eder. FALSE BILLING Yükleme evrakında ağırlık veya navlunun yanlış beyan edilmesi. FAS “Free Alongside Ship” için kısaltma.Geminin Bordasında Teslim.Belirlenen yükleme limanında malların gemi doğrultusunda rıhtım ya da mavnaya yerleştirilmesiyle satıcının teslim yükümlülüğünün yerine getirildiği anlamına gelir.Bu andan itibaren mallarla ilişkin herhangi bir kaybolma ya da hasar ile tüm masraf ve riskler alıcı tarafından üstlenilir. FCA “Free Carrier” için kısaltma.Taşıyıcıya masrafsız.Malların ihracat işlemleri tamamlanmış olarak alıcı tarafından belirtilen yerde,onun tarafından belirtilen taşıyıcıya teslim edilmesiyle birlikte,satıcının yükümlülüğünün de yerine getirilmiş olması anlamına gelir.Eğer alıcı tarafından teslim için belirli bir nokta belirtilmemişse,bu durumda satıcı,daha önce sınırları belirlenmemiş bir alan içinde veya yerde malları taşıyıcıya devredeceği noktayı kendisi seçebilir. FCL “Full Container Load” için kısaltma.Tek bir müşteri tarafından doldurulan konteyner. FD “Free Discharge” için kısaltma.Serbest tahliye. FEEDER SERVICE Uzak mesafelere gidecek olan kargonun yerel limanlardan merkezi aktarma limanına tahliyesi hizmeti. FEEDER VESSEL Aktarma servisleri için kullanılan küçük kapasiteli kısa mesafe gemileri. FEU “Forty-Foot Equivalent Units” için kısaltma.40 feet boyundaki konteyner standardı.20 feetlik konteyner TEU olarak adlandırılır.2 TEU 1 FEU’ya eşittir. FIATA “Federastion International des Associations de Trasitaires et Assimillés” için kısaltma.Uluslararası Freight Forwarder Dernekleri Federasyonu.Merkezi Zürih’te bulunan,93 ulusal taşımacılık,freight forwarder,gümrük acenteleri ve lojistik dernek ve federasyonun üye bulunduğu birlik. FIFTH WHEEL Kamyonun çekicisini şasiye bağlayan ve kilitleyen yarım daire şeklinde çelik parça. FIO “Free In and Out”için kısaltma.Gemiden ve gemiye yükleme ya da boşaltma için gereken liman masraflarının maliyetlerin içinde olmadığını ifade eder.”Liner In and Out”un tersidir. FIRKIN 1Varilin 1/4’üne eşit hacim ölçü birimi. FIXED COSTS Sabit maliyetler.faaliyete bağlı olmayan masraflar.Taşımacılıkta terminal,depo,antrepo vb.kiraları,emlak vergisi ve diğer sabit vergiler bu tür masraflardır. FLAT CAR Tavanı ve duvarları olmayan demiryolu vagonu. FLAT RACK/FLAT BED CONTAINER İçine yandan ve üstten mal yüklenebilen kenar ve duvarları olmayan platform şeklindeki konteyner. FMC (F.M.C.) “Federal Maritime Commission” için kısaltma.ABD Ulusal Denizcilik Komisyonu. FOB “Free on Board” için kısaltma.Gemide masrafsız.Belirtilen yükleme limanında teslim.Satıcının malları belirtilen yükleme limanında,gemi bordasına teslimi ile yükümlülüklerinin tamamlamış olduğunu ifade eder.Alıcı bu noktadan itibaren malların kaybolma ve hasarı ile ilgili tüm masraf ve riskleri üstlenir.FOB,satıcı tarafından ihraç çıkış işlemlerinin yapılmasını gerektirir. FOB FREIGHT ALLOWED FOB satış şartlarına ek olarak alıcının malın çıkış noktasında gemi bordasına kadar olan dahili taşımayı üstlenmesi.Bu satış türünde satıcı dahili taşıma masrafını faturasından düşer. FOB FREIGHT PREPAID FOB satış şartlarında malın çıkış noktasından gemi bordasına kadar olan dahili taşımayı satıcının üstlenmesi.FOB ibaresinin yanına dahili taşıyıcının adı ilave edilir. FOB NAMED POINT OF EXPORTATION FOB satış şartlarında satıcının belirtilen noktaya kadar malı teslim etme yükümlülüğünü ifade eder. FOB VESSEL FOB satış şartlarında satıcının gerçekten gemi bordasına kadar masrafların ve ihracat dökümanlarını hazırlama yükümlülüğünü ifade eder. FOR “Free on Rail” için kısaltma.”Demiryolunda teslim”i ifade eden kargo satış terimi. FORCE MAJEURE Zorunlu haller.Savaş,doğal afet,deprem vb. gibi sözleşme taraflarının yükümlülüklerini yerine getirmelerine engel denetimleri dışındaki olayları özetleyen ifade. FORK LIFT Palet,kızak ve sandıkların kaldırılıp indirilesi için kullanılan iş makinesi. FOUL BILL OF LADING Taşıyıcı tarafından malların hasarlı yüklendiğini gösteren konşimento.”Clean Bill of Lading”in karşıtı. FOUR-WAY PALLET Dört taraftan iş makinesinin çatallarına girebilecek şekilde dizayn edilmiş olan palet. FREE ASTRAY Kaybolmuş bir malın bulunarak doğru destinasyona bedelsiz gönderilmesi. FREE IN AND OUT (FIO) Geminin yükleme ve boşaltma masraflarının kiracı veya yükleyici tarafından ödenmesi durumu. FREE PARTICULAR AVERAGE (FPA) Sigortalayanın batma,yangın,çarpışma ve karaya oturma gibi haller dışında kısmi ziyan veya hasarı ödememesi halini ifade eden bir deniz sigorta terimi. FREE OUT Geminin boşaltma masraflarının kiracı tarafından ödenmesi durumu. FREE PORT/FOREIGN TRADE ZONE Liman Serbest Bölgesi.Gümrükten muaf malların elleçlendiği liman. FREE TIME Serbest,ücretsiz süre.Yükleme/boşaltma ekipmanlarının ücretsiz olarak kullanılabileceği ilave zaman. FREE TRADE ZONE Serbest Ticaret Bölgesi.Bir ülkenin devleti tarafından yasaklanmamış malların gümrükten muaf olarak girebileceği liman bölgesi.Bu bölgede mallar yüklenebilir,depolanabilir,imal edilebilir ve yeniden ihraç edilebilir. FREIGHT Navlun.Hem yük hem de tük taşıma bedelini ifade eden terim. FREIGHT BILL Navlun faturası. FREIGHT FORWARDER Taşıma işleri organizatörü. FREIGHTERS Yük gemileri.Soğuk hava depolu veya ambalajlı mal gemileri;konteyner,kısmi konteyner taşıma gemileri ve mavna taşıyıcıları. FTL “Full Truck Load” için kısaltma.Tek başına yükleyici ve tek bir alıcı için yüklenen kamyon. FULL CONTAINERSHIP Kalıcı konteyner hücreli veya diğer tip kargolar için boş alanı olmayacak şekilde teçhizatlandırılmış gemilerdir. |
G |
GATEWAY Geçiş noktası.Taşımacılık hatları arasında kargonun geçiş yaptığı nokta. GATT “General Agreement on Tariffs and Trade” için kısaltma.Ülkeler arasında ticaretin kolaylaştırılması ve hacmin artırılması için çok taraflı imzalanan uluslar arası anlaşma.GATT 1994 yılında yerini Dünya Ticaret Örgütüne (WTO) bıraktı. GBL “Government Bill of Lading” için kısaltma.Devlet Konşimentosu. GDSM “General Department Store Merchandise” için kısaltma.Genellikle kitle üretimi yapan firmaların mallarının dahil olduğu yükleri ifade eden terim.Bu ifade genellikle hizmet sözleşmelerinde kullanılır. GENERAL CARGO SHIP Karışık yük gemileri.Ambalaj şilepleri;otomobil,canlı hayvan,palet ve kereste taşıyıcıları bu kapsama girer. GENERAL SET (GEN SET) Soğuk hava tertibatlı (Reefer) konteynere monte edilen ve transit süresi içersinde soğutmayı sağlayan portatif jeneratör. GO-DOWN Uzakdoğu’da malların depolanıp dağıtımının yapıldığı depoya verilen ad. GOODSNECK Konteynerin traktöre bağlanması için şasinin yükseltilmiş tarafı. GRI “General Rate Increase” için kısaltma.Genel fiyat artışı.Genellikle bir konferansa üye deniz hat taşımacılarının genel taife üzerinde yaptığı zammı ifade eder. GROSS TONAGE (GT) Gemilerde (0,2+0,02 Log 10V) şeklinde ampirik formülle yaklaşık olarak hesaplanan brüt ağırlık (V=Geminin toplam hacmi). |